ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަޅުތަކާއި ފަރުތަކަކީ ޤުދުރަތީ ގޮތުން އަގުހުރި މުއްސަނދިކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، މިއަދު މި އަގުހުރި ވަސީލަތްތަކަށް ނުރައްކާވެފައިވާ އެއް ކަމަކީ ގާހުދުވާ ބައްޔެވެ. ގާހުދުވުމަކީ ކޮބައިކަމާއި، އޭގެ ސަބަބުން ދިވެހި ފަރުތަކަށްކުރާ ނޭދެވޭ އަސަރާއި، މިކަމުން ސަލާމަތްވުމަށް އެޅިދާނެ ފިޔަވަޅުތައް އެބަހުއްޓެވެ.

ގާހުދުވުމަކީ ފަރުގައި ދިރިއުޅޭ މުރަކަތަކުގެ ޓިޝޫތަކުގައިވާ ޒޫޒެންތެލީއޭ ކިޔާ އަލްގީ ނެތިވެ، މުރަކައިގެ ހަށިގަނޑު ހުދުވެ، މުރަކަ މަރުވެގެންދާ ޙާލަތެވެ. މިއީ ފަރުގެ ދިރުންތަކަށް ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ބައްޔެކެވެ.

ދިވެހި ފަރުތަކަށް ލިބޭ ގެއްލުން:

ގާހުދުވުމުގެ ސަބަބުން ދިވެހި ފަރުތަކަށް ލިބޭ ގެއްލުން ވަރަށް ބޮޑެވެ. މުރަކަތައް މަރުވުމުގެ ސަބަބުން ފަރުގެ ދިރުންތަކަށް މާހައުލު ގެއްލި، އެތައް ބާވަތެއްގެ މަސްމަހާމެއްސަށް ދިރިއުޅޭނެ ތަނެއްނެތި ހިނގައިދެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން މަސްވެރިކަމަށާއި ފަތުރުވެރިކަމަށް ނޭދެވޭ އަސަރުކުރެއެވެ.

ތަފާސް ހިސާބުތައް:

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފަރުތައް ބޮޑަށް ހުދުވެފައިވަނީ މައިގަނޑު ތިން ހާދިސާއެއްގައެވެ.

1998 ގެ ހުދުވުމުގެ ހާދިސާ: އެލްނީނޯއާއި މޫސުމަށް އައި ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން މެދުވެރިވި މި ހާދިސާގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ 60-90 އިންސައްތަ މުރަކަތަކަށް އަސަރުކޮށް، ގިނަ އަދަދެއްގެ މުރަކަތައް މަރުވެގެން ދިޔައެވެ.

2010 ގެ ހުދުވުމުގެ ހާދިސާ: 1998 އާ އަޅާބަލާއިރު މާބޮޑު ގެއްލުމެއް ނުވިނަމަވެސް، ޚާއްޞަކޮށް ތިލަ ފަރުތަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އަސަރުކުރިއެވެ.

2016 ގެ ހުދުވުމުގެ ހާދިސާ: އަނެއްކާވެސް އެލްނީނޯގެ ސަބަބުން މެދުވެރިވި މި ހާދިސާގައި ގާތްގަނޑަކަށް 60 އިންސައްތަ ފަރުތަކަށް އަސަރުކުރިއެވެ. އަދި ބައެއް ސަރަހައްދުތަކުގައި 90 އިންސައްތައަށްވުރެ ގިނަ މުރަކަތައް ހުދުވިއެވެ.

މި ހާދިސާތަކުން ދައްކުވައިދެނީ ދުނިޔޭގެ ހޫނުވުމުގެ ސަބަބުން މުރަކަތައް ހުދުވުމުގެ ހާދިސާތައް އިތުރުވެ، އޭގެ ނުރައްކާތެރިކަން ބޮޑުވަމުންދާކަމެވެ. މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަރުތަކުގެ ދެމިއޮތުމަށް ވަރަށް ބޮޑު ނުރައްކަލެކެވެ.

ފަރުތައް ހިމާޔަތްކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންކަން:

• ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު ހޫނުވުން ދަށްކުރުމަށް ކާބަން ބޭރުކުރާ މިންވަރު މަދުކުރުން.
• ފަރުތަކަށް އެޅޭ ނަޖިހާއި ކުނި މަދުކުރުން.
• ފަރުތަކުގެ ދިރުންތަކަށް ގެއްލުންދޭ ޙަރަކާތްތައް މަދުކުރުން.
• ފަރުތަކާ ބެހޭ ދިރާސާތައް އިތުރުކޮށް، ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުން.
• ފަރުތައް ހިމާޔަތްކުރުމަށް ޤާނޫނުތައް ހަރުދަނާކުރުން.

ގާހުދުވާ ބައްޔަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަރުތަކަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ވަރަށް ބޮޑު ނުރައްކަލެކެވެ. މި ބަލި ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ގުޅިގެން މަސައްކަތްކުރަން ޖެހެއެވެ. ސަރުކާރާއި، އާންމު ރައްޔިތުންނާއި، ވިޔަފާރިވެރިން އެކުގައި މަސައްކަތްކޮށްގެން މެނުވީ މިކަމުން ސަލާމަތްވުމަކީ ދަތިކަމަކަށް ވާނެއެވެ.

ފަރުތަކަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދުގެ މައިގަނޑު ތަނބުތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ތަނބުކަމުގައިވީހިނދު މި މުހިންމު ވަސީލަތް ހިމާޔަތްކުރުމަކީ އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންގެވެސް ޒިންމާއެކެވެ. ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ އާދަތައް ބަދަލުކޮށް، ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ޤުދުރަތީ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކުރުމަށް އިސްކަންދޭންޖެހެއެވެ.

އަދި ހަމައެހެންމެ، ގާހުދުވާ ބައްޔާ ގުޅޭގޮތުން އިތުރު ދިރާސާތައް ކުރުމާއި، މި ބަލި ފެތުރޭ ސަބަބުތަކާއި އޭގެ އަސަރުތައް ދެނެގަތުމަށް މަސައްކަތްކުރުމަކީވެސް މުހިންމު ކަމެކެވެ. މި މަޢުލޫމާތުގެ އަލީގައި، ފަރުތައް ރައްކާތެރިކުރުމަށް އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމަށް ފަސޭހަވެގެންދާނެއެވެ.

ނިންމުން

ގާހުދުވާ ބައްޔަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަރުތަކަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ނުރައްކާތެރި ގޮންޖެހުމެކެވެ. މި ބަލީގެ ސަބަބުން ފަރުތަކަށް ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅަންޖެހިފައިވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ގުޅިގެން މަސައްކަތްކޮށްފިނަމަ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަރުތަކުގެ ޗާލުކަން ދެމެހެއްޓުމުގައި ކާމިޔާބު ލިބޭނެކަން ޔަޤީނެވެ. މިގޮތުން، ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތްތަކުގައި ބައިވެރިވެ، އަމިއްލަ ޒިންމާ އަދާކުރުމަކީ ކޮންމެ ދިވެއްސެއްގެވެސް ވާޖިބެކެވެ.